Janošević ocenjuje da se prava vlaške manjine u praksi delimično poštuju, ali da postoji prostor za unapređenje, posebno u obrazovanju na maternjem jeziku, jačanju saradnje sa lokalnim samoupravama, službenoj upotrebi jezika i promociji rada Saveta i nevladinog sektora koji se bavi zaštitom i afirmacijom prava Vlaha.
Kada je reč o političkom angažovanju pripadnika vlaške zajednice, predsednik Saveta naglašava da je Savet po definiciji nestranačka organizacija i da u praksi politički uticaj Vlaha u institucijama ne odražava uvek njihov stvarni broj u populaciji.
„Međutim ako sagledamo politički okvir Republike Srbije kako na republičkom tako i na lokalnom nivou imamo utisak da u većini institucija nisu pripadnici vlaške nacionalne zajednice zastupljeni u meri u kojoj se proporcialno izjašnjavaju na popisu.Postoje pozitivni primeri, ali opšti utisak je da kultura razumevanja i razvijanja manjinskih prava u Srbiji još uvek nije dovoljno razvijena. Manjine žele da budu partneri u odlučivanju, a ne dekoracija političkog sistema“, dodaje Janošević.
Saradnja sa lokalnim samoupravama, prema njegovim rečima, varira od odlične u opštinama Petrovac na Mlavi i Negotin, preko delimične, do izostale u nekim drugim opštinama.
„Zakon nije precizno definisao saradnju opština i gradova sa nacionalnim savetima, pa neke lokalne vlasti izbegavaju svoje obaveze, dok se druge trude da uspostave i veću saradnju od zakonom propisane. Mnoge stvari zavise od sposobnosti i znanja rukovodstava“, objašnjava Janošević.
Među najvećim uspesima Saveta on ističe organizaciju brojnih manifestacija posvećenih promociji vlaške kulture, jezika i tradicije, usvajanje vlaške azbuke i standardizaciju jezika, izdavanje više od stotinu pedeset dela na vlaškom jeziku, kao i udžbenika za osnovnu školu i gramatika sa pravopisom vlaškog jezika. Takođe, usvojena su i znamenja Nacionalnog saveta, što predstavlja važan simbol identiteta. Ipak, u pristupu lokalnih vlasti postoje velike razlike, od odlične saradnje do potpunog ignorisanja Saveta i njegovih članova.
Janošević kaže da Vlada Srbije razume značaj ostvarivanja ljudskih i manjinskih prava i da na republičkom nivou postoji dobar odnos sa manjinskim grupama.
Ističe da su Vlasi sposobni i obrazovani ljudi, te da predrasude, poput onih da se Vlasi bave magijom ili da su neuki, nemaju uporište u stvarnosti.
"Pripadnici vlaške nacionalne manjine su prilično integrisani u sve društvene tokove, veoma su sposobni i obrazovani i pre svega mudri, te opšti stereotipi da se Vlasi bave magijom, da su neuki i neobrazovani ne prolaze jer sve dok se sami sa ponosom ne izjasne da su Vlasi nemoguće je nalepiti im neku od tih stereotipnih osobina koje im se pripisuju, jer jednostavno one ne postoje. Na žalost obične građane mnogo pogađa i uznemirava tabloidno pisanje i insistiranje na stereotipima o Vlasima, posebno izlaganje pojedinih kvazieksperata", navodi on.
Kada je reč o saradnji sa drugim nacionalnim manjinama, Janošević navodi da Savet sprovodi zajednički obrazovni projekat sa Bunjevčkim i Slovačkim nacionalnim savetima pod nazivom „Prepoznavanje nacionalnih kultura“, kao i niz drugih, kraćih projekata, čime se doprinosi jačanju multikulturalizma u istočnoj Srbiji.
U narednom periodu Nacionalni savet vlaške nacionalne manjine preuzeće koordinaciju svih nacionalnih saveta u Republici Srbiji po prvi put u istoriji što je veliko priznanje za dosadašnji rad.
"Pored te obaveze planovi su unapređenje u oblasti obrazovanja, medijske zastupljenosti kao i službene upotrebe jezika i pisma", zaključuje naš sagovornik.
Projekat "Multi-kulti supermarket", koji podržava Gradsko veće Grada Požarevca, a čiji je deo i ovaj tekst, ima za cilj da istraži i istakne bogatstvo kulturne raznolikosti Grada Požarevca i Opštine Kostolac, grada sa viševekovnim korenima i savremenim izazovima multietničkog suživota. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
