Ko izdržava kaznu doživotnog zatvora?

Doživotna kazna zatvora uvedena je izmenama Krivičnog zakonika u decembru 2019. Мinistarstvo pravde usvojilo je u maju te godine predlog Fondacije Tijane Jurić, koja nosi ime po petnaestogodišnjoj devojčici koja je silovana i ubijena, da se u krivična dela sa najstrožim zaprećenim kaznama ubroje teško ubistvo, silovanje, obljuba nad maloletnom osobom, trudnicom i nemoćnim licem sa smrtnih ishodom.

Novi Krivični zakonik doneo je dve novine - uvođenje kazne doživotnog zatvora sa mogućnošću uslovnog otpusta posle 27 godina izdržane kazne, a zatim i doživotnog zatvora bez uslovnog otpusta za „najsvirepija krivična dela".

Uslovni otpust se prema članu 46 ovog dokumenta ne može dati za krivična dela: teško ubistvo, silovanje, obljuba nad nemoćnim licem, obljuba sa detetom i obljuba zloupotrebom položaja.

Ko su osuđenici na doživotni zatvor?
Ninoslav Jovanović, poznat kao "Malčanski berberin", bio je prvi pravnosnažno osuđeni na doživotnu kaznu zatvora zbog otmice i silovanja 12-godišnje devojčice iz Niša. Preminuo je u zatvoru Zabela u julu 2022.

Dejan Dabović, bivši vaterpolista iz Herceg Novog, osuđen je na doživotni zatvor nakon što je 2021. godine nasred ulice u Novom Sadu nožem usmrtio bivšu devojku, dan nakon što je izvršio razbojništvo u kladionici.

Miloš Nikolić iz Donjeg Dejana kod Vlasotinca ubio je dvogodišnju Petru Vladulović, ćerku svoje nevenčane partnerke, u iznajmljenom stanu u Zaječaru. Presuđena mu je doživotna kazna zatvora.

Goran Džonić, penzionisani vatrogasac iz Moravca, osuđen je zbog trostrukog ubistva rođaka, porodice Đokić iz Aleksinca, koje je počinio 27. septembra 2021.

Radomir Blagojević iz Beograda osuđen je zbog ubistva bivše partnerke Zorice Kalinić, koju je polio benzinom i zapalio, kao i zbog silovanja druge žene u Smederevu.

Stojan Ilić osuđen je na doživotnu kaznu zatvora zbog ubistva 16-godišnje devojke u Ripnju i pokušaja ubistva još tri člana njene porodice. Apelacioni sud potvrdio je presudu.

Dejan Pavlović iz Vranja osuđen je zbog brutalnog ubistva supruge. Godinama je bio poznat po porodičnom nasilju.

Virdžinel J., državljanin Rumunije, osuđen je zbog pokušaja silovanja i ubistva starice Radinke Krstić (87) u selu Rečica kod Požarevca.

Miroslav Marković iz Pirota osuđen je na doživotni zatvor zbog ubistva bivše partnerke Sanje M. koje je izvršio hicima iz vatrenog oružja nasred ulice.

Bilo je i slučajeva da su prvostepeni sudovi izricali doživotne kazne zatvora, a da su Apelacioni sudovi te kazne smanjivali.

Jedan od tih primera je presuda M. J, koji je u trenutku izvršenja krivičnog dela imao više od 80 godina. Njega je Viši sud u Novom Sadu osudio na doživotni zatvor zbog silovanja osmogodišnjeg dečaka. Međutim, Apelacioni sud u tom gadu je preinačio presudu na 20 godina zatvora.

Još jedan slučaj smanjenja doživotne kazne zatvora odnosi se na seksualno zlostavljanje deteta. U pitanju je prvostepena presuda kapetanu Vojske Srbije kojeg je Viši sud u Leskovcu osudio na doživotni zatvor zbog silovanja svoje ćerke koje je trajalo od 2019. do 2022. godine. Apelacioni sud u Nišu mu je kaznu smanjio na 20 godina zatvora. Apelacioni sud je u svom obrazloženju naveo da iako je činjenično stanje nesporno, postoje okolnosti zbog kojih je ublažavanje zatvorske kazne opravdano.

Dvanaesta presuda odnosi se na još jednog počinioca čija identifikacija u medijima nije objavljena iz pravnih razloga, ali je potvrđeno da je kazna pravnosnažno izrečena.