Danas je Međunarodni dan maternjeg jezika

U saopštenju povodom Međunarodnog dana maternjeg jezika Ministarstvo za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog ukazuje na važnost negovanja maternjeg jezika, kako većinskog naroda, tako i jezika nacionalnih manjina. Republika Srbija je 2006. godine pristupila Evropskoj povelji o regionalnim ili manjinskim jezicima Saveta Evrope, međunarodnopravnom aktu posvećenom zaštiti i unapređenju manjinskih jezika. Ratifikacijom Povelje Srbija se obavezala da štiti sve manjinske jezike koji se tradicionalno koriste na našoj teritoriji, navodi se u saopštenju.

Članom 10 Ustava Republike Srbije propisano je da su u Republici Srbiji u službenoj upotrebi srpski jezik i ćiriličko pismo, dok se službena upotreba drugih jezika i pisama uređuje zakonom, na osnovu Ustava.

Zakonom o službenoj upotrebi jezika predviđeno je da na teritoriji jedinice lokalne samouprave gde tradicionalno žive pripadnici nacionalnih manjina, njihov jezik i pismo može biti u ravnopravnoj službenoj upotrebi. Članom 11 ovog Zakona jedinice lokalne samouprave se obavezuju da u ravnopravnu službenu upotrebu uvedu jezik i pismo nacionalne manjine, ukoliko procenat pripadnika te nacionalne manjine u ukupnom broju stanovnika na njenoj teritoriji dostiže 15% prema rezultatima poslednjeg popisa stanovništva, najkasnije u roku od 90 dana od dana utvrđivanja zakonom propisanih uslova.

U Republici Srbiji, pored srpskog jezika, u službenoj upotrebi je još 12 jezika nacionalnih manjina na celoj teritoriji 42 jedinice lokalne samouprave. To su: albanski, bosanski, bugarski, bunjevački, mađarski, makedonski, rumunski, rusinski, slovački, hrvatski, crnogorski i češki jezik. Osim ovih, u pojedinim naseljenim mestima u službenoj upotrebi su vlaški i romski jezik, navedeno je u Saopštenju Ministarstva za ljudska i manjinska prava i društveni dijalog.

Pripadnici nacionalnih manjina imaju prava na obrazovanje na maternjem jeziku. Republika Srbija obezbeđuje, osim na srpskom jeziku, celokupno obrazovanje na maternjem jeziku na još osam jezika: albanskom, bosanskom, bugarskom, mađarskom, rusinskom, rumunskom, slovačkom i hrvatskom. U okviru nastavnog predmeta Maternji jezik sa elementima nacionalne kulture izučava se još osam jezika: bunjevački, vlaški, makedonski, nemački, romski, slovenački, ukrajinski i češki jezik. Oko 60.000 dece pohađa nastavu na manjinskim jezicima na svim nivoima obrazovanja, piše u saopštenju Ministarstva.

Na manjinskim jezicima se izdaju novine, časopisi, publikacije, zbornici, a elektronski mediji emituju programe na jezicima nacionalnih manjina, čime se ostvaruje pravo na informisanje na jeziku nacionalne manjine.

Kada je u pitanju obeležavanje Međunarodnog dana maternjeg jezika, direktor Osnove škole „Kralj Aleksandar I” Požarevac Goran Seger kaže: „Po instrukcijama koje smo dobili od strane Ministarstva prosvete Međunarodni dan maternjeg jezika biće obeležen prigodnim časom u školama”.

Narodna biblioteka „Ilija M. Petrović” Požarevac Međunarodni dan maternjeg jezika obeležiće promocijom knjige „Potpuni prelom„ Rastka Jevtovića, 23. februara u 19.30 časova. Učesnici promocije su Dragana Mišić, profesorka istorije i viši pedagoški savetnik, i Marija Zaputil, gimnazijski profesor srpskog jezika i književnosti. Specijalni gosti promocije su jedini književnički muzički sastav „Orasi” sa đacima Požarevačke gimnazije.

Međunarodni dan maternjeg jezika proglašen je u znak sećanja na ubijene studente u Bangladešu, koji su 1952. godine u organizaciji Pokreta za bengalski jezik, protestovali  protiv odluke generalnog guvernera Pakistana da jezik urdu bude jedini zvanični jezik Zapadnog i Istočnog Pakistana.