Skrining u Srbiji: Kod 93 osobe otkriven karcinom pluća u početnom stadijumu, što povećava šanse za uspešno lečenje

Kod 93 osobe otkriven je karcinom pluća u početnom stadijumu, što značajno povećava šanse za uspešno lečenje.
Srbija je prva zemlja na zapadnom Balkanu koja je uvela organizovani skrining na rak pluća. Ovaj program predstavlja važan korak ka promeni poražavajuće statistike vezane za najčešći i najsmrtonosniji malignitet, bolest od koje u našoj zemlji svake godine oboli gotovo 7.000, a umre više od 5.000 ljudi.
 
Karcinom pluća se kod čak 60 odsto pacijenata otkriva tek u metastatskom stadijumu, kada su mogućnosti lečenja znatno ograničene. Razlog za to leži u činjenici da su prvi simptomi – poput kašlja, zamora ili otežanog disanja – nespecifični i često se pripisuju bezazlenim stanjima, naročito kod pušača, koji su na te tegobe navikli. Dodatni izazov predstavljaju faktori rizika kao što su pušenje, zagađenje vazduha i nedovoljna informisanost o značaju preventivnih pregleda, što dodatno otežava pravovremeno postavljanje dijagnoze. Organizovani skrining za rak pluća ima potencijal da napravi značajnu razliku, kako u pravovremenoj dijagnostici, tako i u stopi preživljavanja obolelih.

"Zadovoljni smo odzivom građana, svakog dana oko 25 osoba dolazi na pregled, a do sada je više od 3.000 ljudi iz rizičnih grupa prošlo kroz ovaj program. Reč je pre svega o pušačima starijim od 50 godina i osobama sa porodičnom istorijom karcinoma pluća. Kod gotovo 100 njih otkriven je rak pluća, uglavnom u ranoj fazi, što je od presudnog značaja, jer su svi već započeli lečenje ili su operisani i većini prognoze deluju ohrabrujuće. Mnogi životi su na ovaj način verovatno spašeni, što potvrđuje koliko je ceo proces opravdan i važan. Još uvek imamo pacijente kojima određene savremene terapije nisu dostupne. Ipak, očekujemo da će se uskoro proširiti pozitivna lista i omogućiti da i ti pacijenti dobiju potrebnu terapiju", objašnjava doc. dr Mihailo Stjepanović, direktor Klinike za plućne bolesti Univerzitetskog Kliničkog centra Srbije.
Stručnjaci napominju da je veoma važno da se građani podvrgnu skriningu, jer se na taj način karcinom može dijagnostikovati u početnoj ili fazi kada je operacija moguća. Iskustva iz regiona i Evrope pokazuju da ranije otkrivanje i veća dostupnost inovativnih terapija direktno utiče na bolji kvalitet i produženje života pacijenata.

"Veoma smo zadovoljni dosadašnjim rezultatima programa ranog otkrivanja raka pluća. Posebno nam je drago što je skrining otpočeo i u Kragujevcu, na to smo ponosni i zahvalni Ministarstvu zdravlja na svim naporima koje ulaže. Verujemo da će ovaj program uskoro biti dostupan i u ostatku Srbije, pre svega u Nišu, kako bi pored Beograda, Novog Sada i Kragujevca, sva četiri najveće zdravstvena centra imala organizovan skrining na rak pluća. Sa druge strane, veliki broj pacijenata kod kojih je karcinom pluća otkriven upravo zahvaljujući ovom programu, obraća nam se jer nemaju pristup savremenim terapijama. Mnogi od njih kao jedinu opciju i dalje imaju samo hemoterapiju. To se odnosi na obolele od skvamoznog i sitnoćelijskog karcinoma pluća, pacijente sa nesitnoćelijskim karcinomom pluća i to kako sa čestim, tako i sa retkim genetskim mutacijama, kao i na obolele od nesitnoćelijskog raka pluća u trećem stadijumu bolesti. Za sve pomenute podtipove raka pluća postoje savremene terapije, ali nažalost, one još uvek nisu dostupne o trošku zdravstvenog osiguranja. Nedavno smo imali sastanak sa predstavnicima RFZO i dobili uveravanja da će se ova pitanja uskoro rešavati. Iz tog razloga, očekujemo da do kraja 2025. godine budu proširene indikacije i omogućeno savremeno lečenje i za ove grupe pacijenata. Suština ranog otkrivanja jeste da bolest uhvatimo na vreme i odmah omogućimo odgovarajuću terapiju, a ne da ih, kao pre više od decenije, lečimo isključivo hemoterapijom", zaključuje Olja Ćorović iz Udruženja pacijenata za borbu protiv raka pluća “Punim plućima”.