Sombor kao filmska meka

Svečano otvaranje 3. Somborskog filmskog festivala proteklo je u znaku velike srpske glumice Mire Banjac, koju su organizatori darivali nagradom ‘’Specijalni Ernest’’ (u sećanje na znamenitog Somborca Ernesta Bošnjaka, jednog od pionira filma na našim prostorima), a zahvaljujući selektoru Dejanu Dabiću, koji je za prvo veče manifestacije odabrao film Koncentriši se, baba Pjera Žalice, sjajnu laureatkinju videli smo u izvanrednoj formi u ovom ostvarenju. Otvaranje je održano pred prepunim gledalištem u izuzetnom ambijentu atrijuma Gradske kuće, u prelepom svečarskom štimungu, a do ovog odredišta najveće zvezde stigle su u oldtajmerima.

Osim Glavnog takmičarskog programa (u znaku prvobitno postavljenog koncepta ‘’Porodica naroda Dunavsko-panonske regije’’) u kome se našlo pet ostvarenja (Koncentriši se, baba Pjera Žalice, Znoj Magnusa von Horna, Undine Kristijana Pecolda, Oaza Ivana Ikića i Mater Jure Pavlovića), zanimljiva celina je bio i program ‘’Mladi autori’’, gde su dobar utisak ostavila ostvarenja Lihvar Nemanje Ćeranića, A. S. (25) Milene Grujić i Ivana Grozna Ivane Mladenović. Tradicionalno se od prvih godina održava i program ‘’Kad bi Sombor bio Holivud’’, u kome se prikazuju ostvarenja koja sa Somborom imaju veze u smislu da su u njemu ili njegovoj blizini snimani ili da određeni glumci vuku poreklo ili žive u ovom gradu izvanredne kulturne istorije. Upravo u tom programu, u dvorištu Narodnog muzeja, prikazan je novi film (kratki igrani) Gorčina Stojanovića Porajmos. Takođe, u saradnji sa ambasadama stranih zemalja svake godine je u fokusu neka svetska kinemetografija, a ovoga puta predstavljeno je nekoliko švedskih filmova.

Ovom festivalu od samog početka doprinos daje i nekoliko Požarevljanina. To je, pre svega, jedan od osnivača festivala, Mihajlo Nestorović, dugogodišnji upravnik Narodnog pozorišta u Somboru, koji se sada nalazi na čelu Pozorišta mladih u Novom Sadu. On je trenutno, kada je Somborski filmski festival u pitanju, na mestu umetničkog direktora. Goran Jovanović je prve godine (2018.) bio selektor programa ‘’Studentska selekcija’’, a zatim u naredna dva izdanja, uz aktuelnog selektora Dejana Dabića i još jednog Požarevljanina, Gorana Mitića, voditelj ‘’Espressa u 11’’, pratećeg programa koji donosi filmske razgovore sa stvaraocima i kritičarima, analizira selektirane filmove, promoviše nove projekte i predstavlja izdavačku delatnost u oblasti filma. Ove godine predstavljeni su novi naslovi Niškog kulturnog centra, o kojima je govorio direktor Srđan Savić, i Filmskog centra Srbije, ispred kojeg su o izdavaštvu govorili direktor Gordan Matić i urednik Miroljub Stojanović. Niški kulturni centar je predstavio knjige Kinematografija štapa i kanapa Miroslava Bate Petrovića i Filmovi bez filma Branislava Miltojevića, kao i izvanredni filmski časopis Filaž (uz Kinoteku jedini koji izlazi u štampanom obliku i ima kontinuitet). FCS je prvi put na ovom festivalu predstavio knjigu Roberta Mekija Priča – sadržaj, struktura, stil i principi pisanja scenarija, koja je upravo izašla iz štampe.

Dve takmičarske selekcije na kraju su dobile svoje pobednike. Raduje što su to generalno mladi autori, sa hrabrim, inovativnim i upečatljivim rukopisom. Pobednik ‘’Glavne selekcije’’ i osvajač nagrade ‘’Ernest’’ postao je film Oaza Ivana Ikića. Žiri ovog programa (Feti Dautović, Marija Bergam, Petar Strugar), istakao je između ostalog da je u filmu Oaza ‘’delikatna tema koja je bila privilegija samo najhrabrijih autora dokumentarnih filmova, ovoga puta obrađena u igranoj formi, što već samo po sebi predstavlja ogroman poduhvat, kako produkcijski tako i rediteljski’’.
Žiri koji je ocenjivao domete u programu ‘’Mladi autori’’, koji je radio u sastavu Filip Markovinović, Jovana Petronijević i Žarko Stepanov, najboljim filmom proglasio je delo Lihvar Nemanje Ćeranića, a Specijalno priznanje dodeljeno je Ivani Mladenović za rumunsko-srpsku koprodukciju Ivana Grozna.

Najbolja glumica ovogodišnjeg Somborskog filmskog festivala je Daria Lorenci-Flatz za blistavu rolu u filmu Mater Jure Pavlovića, a ‘’Ernesta’’ za najbolju mušku ulogu dobio je Branimir Popović za ostvarenje u filmu Koncentriši se, baba.

Na svečanoj ceremoniji dodele nagrada, koja je zbog kiše održana u sali Narodnog pozorišta, ponovo smo bili u prilici da prisustvujemo susretu sa jednom legendarnom glumačkom personom. Prošle godine, kada festival zbog pandemije korona virusa nije održan, planirano je da nagradu ‘’Specijalni Ernest’’ dobije glumac Slavko Štimac. Ove godine na završetku festivala to priznanje je i uručeno, uz pregršt aplauza i ovacije. Sve to apsolutno zasluženo za često i antologijske domete koje je glumac dostigao tokom impresivne karijere, koja traje od njegovih malih nogu do danas podjednako upečatljivo.

Dobrom organizacijom i zavidnim interesovanjem publike i ljudi iz sveta filma, kao i medijskom probojnošću, ovogodišnji Somborski filmski festival (organizator Kulturni centar ‘’Laza Kostić’’ na čelu sa Vesnom Šašić, ujedno i direktorkom festivala) dostigao je pristojan nivo. Međutim, za očekivati je da će lestvica programske zanimljivosti i atraktivnosti gostiju svakako u budućnosti biti pomerana naviše.