Nacionalni dan bez duvanskog dima: U dimu cigareta 70 kancerogenih supstanci

Prema istraživanjima duvanski dim sadrži preko 7.000 različitih supstanci od kojih je oko 250 toksično po zdravlje, a oko 70 supstanci je kacerogeno, odnosno izazivaju maligne bolesti kod ljudi.

„To je razlog za poziv svima, a posebno mladima, da najveći korak koji mogu da učine za svoje zdravlje jeste da ostave pušenje, a onima koji nisu počeli da puše da nikada i ne pokušaju“, rekla je ranije za Boom93 dr Cvija Stojanović, iz Zavoda za javno zdravlje Požarevac.

Ona ističe da u poslednje vreme zabrinjava sve veći broj duvanskih i nikotinskih proizvoda koji su novi na tržištu i koji su veoma prijemčivi za mlade. Među njima su i zagrevani duvanski proizvodi, kao što je nargila, elektronska cigareta, duvanske vrećice i elektronska nargila.

„Zajednička karakteristika svim ovim proizvodima je da su jednako štetni po zdravlje kao i cigarete. U Srbiji se trenutno među pušačima i dalje koriste cigarete, ali sve štetne supstance koje sadrži cigareta, sadrže i novi duvanski proizvodi. Pored nikotina, tu se nalazi i ugljen monoksid i brojne toksične i kancerogene materije“, rekla je doktorka.

Upotreba duvana štetno deluje na celokupan organizam i jedan je od faktora rizika koji je zajednički za četiri najzastupljenije bolesti u svetu: bolesti srca i krvnih sudova, maligne bolesti, dijabetes i hronične respiratorne bolesti. Pored zdravstvenih, socijalnih i ekonomskih posledica, uključujući i povećane troškove lečenja i smanjenu produktivnost na radnom mestu, proizvodnja i upotreba duvana imaju i štetne efekte na životnu sredinu.

Svake godine u svetu usled upotrebe duvana i duvanskih proizvoda prevremeno umre osam miliona stanovnika, od toga najmanje milion nepušača zbog izloženosti duvanskom dimu.

Duvanski dim sadrži preko 7000 različitih supstanci, među kojima je preko 250 jedinjenja opasnih po zdravlje i oko 70 materija za koje je utvrđeno da izazivaju maligna oboljenja.

Najčešće korišćeni duvanski proizvodi u Srbiji su cigarete koje prema podacima „Istraživanja zdravlja stanovništva Srbije 2019. godine” svakodnevno puši 26,5% stanovništva starosti 15 godina i više, dok 15,8% svakodnevno puši 20 i više cigareta na dan.

Prema podacima „Istraživanja o ponašanju u vezi sa zdravljem dece školskog uzrasta u Republici Srbijiˮ koje je sprovedeno 2022. godine, cigarete bar jednom tokom života pušilo je 15,1% učenika (14,5% dečaka i 15,6% devojčica) petog i sedmog razreda osnovne škole i prvog razreda srednje škole, sa razlikama prema uzrastu. Dečaci u petom i sedmom razredu osnovne škole češće probaju da puše u poređenju sa devojčicama, dok je učestalost pušenja bar jednom u toku života u prvim razredima srednjih škola veća među devojčicama. U poređenju sa 2018. godinom, procenat pušača cigareta je povećan u mlađim razredima, a smanjen u prvim razredima srednjih škola. Rezultati istraživanja pokazuju i da svaki peti učenik prvog razreda srednjih škola (19,9%) koristi elektronske cigarete, kao i da je upotreba ovih proizvoda popularna i među dečacima i devojčicama.

„Važno je istaći da pušenje ima ozbiljne posledice na zdravlje dece. Majke koje su pušile tokom trudnoće i nakon porođaja i ukoliko beba boravi u prostorija u kojima se puši, povećava se verovatnoća simptoma iznenadne smrti novorođenčeta, što je najteža posledica upotrebe duvana i duvanskih proizvoda. Takođe, deca koja borave u prostorijama gde su pušači, češće obolevaju od bronhitisa, upale pluća i imaju češće napade astme, koji su češći i sa težom kliničkom slikom, što predstavlja razlog da se deca još više zaštite od duvanskog dima“, zaključila je Stojanović.

U okviru obeležavanja Nacionalnog dana bez duvana, posebno naglašavamo, da svi duvanski proizvodi koji sadrže nikotin izazivaju zavisnost, i da su mladi najosetljiviji na njegovo dejstvo.

Zakon o zaštiti stanovništva od izloženosti duvanskom dimu je u Srbiji na snazi od 2010. godine (Službeni glasnik RS 30/2010). Ovaj zakon zabranjuje pušenje na radnim i javnim mestima i u javnom prevozu, dok je za ugostiteljske objekte previđen izuzetak za celi ugostiteljski sektor koji omogućava pušenje u ugostiteljskim objektima.

Zaposleni u Zavodu za javno zdravlje Požarevac, zajedno sa svim kolegama i sardnicima iz domova zdravlja Braničevskog i Podunavskog okruga podsećaju da je prestanak pušenja jedan od najznačajnih koraka koji pušači mogu preduzeti u cilju poboljšanja svog zdravlja, bez obzira na godine života i dužinu pušačkog staža.