Kultura

Predstavljeni „Pupin, Tesla i američki Srbi“

Foto: Narodna biblioteka Ilija M. Petrović

Foto: Narodna biblioteka Ilija M. Petrović

Knjiga ,,Pupin, Tesla i američki Srbi“, koju je priredila spisateljica Danica Otašević, predstavljena je požarevačkoj publici u Narodnoj biblioteci ,,Ilija M. Petrović“ Požarevac, 1. novembra 2022. godine. O ovom delu govorio je i dr Vladimir Dimitrijević, profesor srpskog jezika i književnosti u čačanskoj Gimnaziji, u čijem izdavaštvu je i objavljena knjiga. U publici su bili i učenici Tehničke škole ,,Nikola Tesla“ iz Kostolca.

Knjiga predstavlja himnu svim američkim Srbima koji su postali građani Amerike, ali nisu zaboravili svoje korene. ,,Izgradili su mostove između dve domovine, a u srcu sačuvali pravoslavlje, jezik predaka, tradiciju i srpski duh“, kaže dr Vladimir Dimitrijević. Primer tih svetlih grobova su Mihajlo Pupin, Nikola Tesla, Radoje Janković i vladika Mardarije Uskoković.

Delo je nastalo iz rukopisa, prepiske, dokumenata, službenih izveštaja i članaka srpske štampe u Americi, sačuvanih u ličnoj arhivi generalnog konzula Kraljevine Jugoslavije u Čikagu i Njujorku Radoja M. Jankovića. Pored ove funkcije, Janković je još bio i Disov školski drug, stari svat na njegovom venčanju, srpski oficir, diplomata u Kraljevini Albaniji i književnik. Baveći se njegovom ostavštinom, gospođa Danica Otašević je objavila zbirku dokumenata „Pupin, Tesla i američki Srbi“ u kojoj se može pronaći i kako je izgrađena „zajednička kuća Srpstva” u Americi, a Libertivil postao „iseljenička prestonica srpskog naroda”.

,,Ova dragocena zaostavština prilaže nove stranice u obimne biografije velikih svetskih naučnika srpskog porekla Nikole Tesle i Mihajla Pupina. Istovremeno dopunjava istoriju srpskih iseljenika na američkom tlu i svedoči o organizovanju pravoslavno-prosvetnog života Srba u dijaspori“, ističe Danica Otašević. Jankovićeva arhivska građa, koja se čuva u Gradskoj biblioteci Čačka, predstavlja pravo arheološko nalazište za naučnike, jer osvetljava nepoznate događaje iz perioda prilagođavanja srpskih građana u tuđoj zemlji. Radoje Janković je sarađivao sa Pupinom, vladikom Mardarijem, Nikolom Teslom, mnogim iseljenim Srbima i zvaničnom američkom administracijom, o čemu ostavlja dragocene beleške.

Ovom knjigom Jankovićeve studije, eseji o životu emigracije, diplomatski izveštaji i prepiska postaju deo kolektivnog pamćenja i važan izvor informacija.